Harde wetten of wetten met een hart?

Bij de 30ste zondag (A-jaar)

De eerste lezing vandaag schrijft ons wetten voor. In de Tora, de eerste vijf boeken van de bijbel, zijn er alles bij mekaar 613 wetten: 248 geboden en 365 verboden. Maar eigenlijk gaat het niet zozeer om wetten, maar om “leidraden”, “voorschriften”. En altijd moet je kijken wat er met zo’n voorschrift nu precies wordt bedoeld, wat kern is, het “hart” van de wet, de geest van de letter. Schriftgeleerden discussieerden daar heel graag over: wat is nu de kern van al die wetten? In het evangelie vragen ze dat ook aan Jezus. En hij antwoordt in twee regels: “Heb de Heer uw God, lief met heel uw hart, heel uw ziel en heel uw verstand. Het tweede is eraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf.”
En dus gaat het er niet om duidelijke wetten af te kondigen, maar om goed te leven: geen harde wetten, maar wetten met een hart. Dat brengt mij bij de synode, die in Rome werd afgesloten. Daar ging het ook over wetten, over voorschriften, namelijk de kerkelijke leer over huwelijk en gezin. En het ging er stevig aan toe. In de media hebben we gehoord dat bisschoppen in twee kampen verdeeld zijn, en dat paus Franciscus nu teleurgesteld is. Maar is dat wel zo? In ieder geval blijkt het niet uit zijn slottoespraak. En daar wil ik het met u over hebben want in zijn slottoespraak stelde hij de vraag: hoe denk je nu best na over de kerkelijke leer? En eerst noemt hij vijf bekoringen, vijf verleidingen.

Kruisverheffing 2014

14 september is een datum met een heel oude betekenis in de kerk. Op die dag in het jaar 320 zou de heilige Helena (de moeder van keizer Constantijn) het kruis van Jezus in Jeruzalem hebben gevonden. En op die datum werd vervolgens jaarlijks feest gevierd, waarbij het kruis werd opgeheven. Vandaar de naam “kruisverheffing”. En de lezingen van vandaag gaan allemaal over “verheffing”. Bij Johannes krijgt het woord verheffing zelfs de betekenis van verheerlijking. Voor deze evangelist is de kruisdood van Jezus geen absoluut dieptepunt. Maar integendeel een hoogtepunt. Omdat met de kruisdood Jezus toont dat hij werkelijk alles overheeft voor de mensen. En zo is deze zondag opnieuw een kans om na te denken over de kern van ons geloof, namelijk dat zelfs het aller zwaarste lijden, niet het laatste woord heeft. Wel de verzoening, de liefde, de vrede. Begin deze week werd in Antwerpen een ontmoeting gehouden met religieuze leiders uit alle wereldgodsdiensten, ook uit landen als Irak en Syrië waar christenen momenteel zwaar gebukt gaan onder oorlog en vervolging. Een van hen is Aphrem II, syrisch-orthodox patriarch van Antiochië en het gehele Oosten. Hij hield een meditatie tijdens het gebed voor de vrede waarvoor de christenen waren samengekomen in de kathedraal, op dinsdagavond. Zijn meditatie heeft me echt geraakt en ik zou ze u heel graag willen voorlezen.