Brief aan Daniel M
Toen ik een nieuwspagina op internet opende, werd ik geconfronteerd met een foto van slechts 3 op 5 centimeter. Maar het was meer dan groot genoeg. Ik zag jou, helemaal met tape omwonden, vastgebonden op een pallet, je gezicht in een pijnlijke grimas. Gepest, neen, gefolterd op je werk. De koude rillingen liepen over mijn rug. Ik kon niet lang naar die foto kijken. Te wreed.
In een lessenreeks godsdienst voegde ik iets toe over de diepere drijfveren waarom mensen zich bekommeren om anderen. Het gaat om de filosofie van Levinas. In het gelaat van de Ander ziet hij een remedie tegen totalitair denken. Daarvan noemt hij twee vormen. De eerste ontstaat wanneer een individu een ander volledig ondergeschikt maakt aan de eigen belangen. De tweede ontstaat wanneer het individu totaal ondergeschikt wordt gemaakt aan een groepsbelang of denksysteem. De twee extremen leiden tot één en hetzelfde resultaat: de ander wordt niet gezien als een écht ander, als een medemens, die ten volle respect verdient.
Het enige wat ons bevrijdt uit de bekoring van het totalitair denken, is het gelaat van de Ander. Dat gelaat spreekt ons zo aan, dat we worden ontwapend. Er zijn zo van die beelden, die generaties in beweging blijven brengen. Denk maar aan de foto van een meisje op een trein, gedeporteerd naar Auschwitz, of van een uitgehongerd kind in Ethiopië, of een kind bedekt met stof van de aardbeving in Haïti, of een kind dat huilend wegloopt van bombardementen in Viëtnam,... Vooral het door leed getekende en weerloze gelaat van de ander, haalt ons overhoop, doet ons mee lijden, doet ons de "stomp in de maag" voelen en voedt de wil om hulp te bieden, verandering op gang te brengen.
Daniel M, ik begrijp echt niet hoe het negen jaar kon duren voor er een einde kwam aan de zware pesterijen, voor iemand je gelaat zag en bewogen werd. Ik hoop dat je nu de hulp krijgt die je nodig hebt, het respect voor wie je bent, en de warme ondersteuning van mensen om je heen.
Het liedje "Cold" van Annie Lennox speelt al de hele maand door mijn hoofd. "Dood gaan is simpel," zingt ze, "het is leven dat me doodsbang maakt". Ze zingt dat het zo koud kan worden tussen mensen. Die kou heb jij in extreme mate ondervonden en doorstaan. Ook alle andere slachtoffers van misbruik en mishandeling zijn vertrouwd met die koude.
Ik vind november een verschrikkelijke maand. De natuur koelt genadeloos af, nu zelfs met een eerste winterprik al hier en daar voelbaar. We hebben onze doden herdacht, waterellende over ons heen gekregen. En de echt koude maanden moeten nog komen.
Zou het toeval zijn dat juist dan, nog een maand van ons verwijderd, een ster zal verschijnen die de weg wil tonen naar een weerloos kind, dat ons aankijkt met goddelijke warmte in de ogen? En hoe fijn dan toch, dat het eindrapport van de Rondetafels van de Interculturaliteit, dit feest voor ons allen wil behouden.
Liedje Cold van Annie Lennox
Geen opmerkingen:
Een reactie posten